حمله آلمان به فرانسه – قسمت اول

گاهی اوقات تاریخ شوخی های عجیبی با زندگی آدمی می کند و همین شوخی ها ممکن است

که سرنوشت یک ملت یا تمامی جهان را تغییر دهند. یک رویداد اتفاقی و محاسبه نشده در

یک بزنگاه تاریخی روی می دهد و تأثیر آن یک سلسله رویدادهای زنجیره ای دیگر را

سبب می شود که بعد از چندی سرنوشت را به مقصدی باورنکردنی رهنمون می شود.

برنامه ریزیها و محاسبات قرار بود که سرنوشت جنگ جهانی دوم را به مانند جنگ

جهانی اول به یک بن بست اساسی دچار کند اما یک رویداد اتفاقی سبب شد تا هیتلر ناچار

شود نقشه های جنگی اش را بازبینی کند و همین بازبینی سبب شد تا سرنوشت جنگ

جهانی دوم به کلی متفاوت از آن شود که برایش مقدرشده بود. در این فرصت کوتاه نیم

نگاهی به این شوخی تاریخ می اندازیم.

پس از شکست لهستان و اعلان جنگ فرانسه و انگلستان به آلمان، هیتلر بلافاصله با

استالین صلح کرد و به فرانسه و انگلیس هم پیشنهاد صلح داد اما پیشنهادش از طرف این

دو کشور رد شد. اما حقیقت این بود که انگلستان و فرانسه در وضعیتی نبودند که بلافاصله

به تهدیدات نظامی خود جامه عمل بپوشانند واعلان جنگ همزمان آنها به هیتلر در آن زمان

بیشتر یه ژست سیاسی به حساب می آمد. اما این اعلان جنگ هیتلر را درگیر هراسی

فزاینده کرد. او فکر می کرد که اگر متفقین به او حمله کنند در دراز مدت منابع محدود آلمان

به شدت تضعیف می شوند و آلمان با یک حمله غافلگیر کننده از جانب روسها فروخواهد

پاشید. هیتلر هیچگاه به استالین و قول و قرارهای او اعتماد نداشت و احتمال این احساس دو

جانبه بود. ترس او از حمله روسها در شرق سبب شد تا او تصمیم بگیرد با پیش دستی در

حمله به غرب صلح را به فرانسه و انگلیس تحمیل کند تا خیالش از مرزهای غربی آلمان

آسوده گردد. هیتلر فکر می کرد که زمان به نفع او کار نمی کند. او نمی توانست صبر کند

تا ببیند فرانسه و انگلیس آنقدر نیروی نظامی جمع آوری کنند تا به خاک آلمان سرازیر

شوند. هیتلر به فرماندهانش می گفت:«در سلاح های سرنوشت ساز آلمان اکنون برتری

آشکار و غیرقابل تردیدی دارد.»

به همین دلیل هیتلر تصمیم گرفت تا با یک حمله به فرانسه این کشور و متحدانش را به

زانو درآورد. جالب این است که تمام فرماندهان عالی رتبه ارتش آلمان با نظر او مخالف

بودند. آنها فکر می کردند که ورماخت پس از نبرد لهستان توان کافی برای جنگ با قدرتی

مثل فرانسه را ندارد. براساس محاسبات سنتی فرانسه 85 لشکر از 110 لشکر خود را در

مرز آلمان متمرکز کرده بود و انگلیس نیز 5 لشکر به فرانسه اعزام کرده بود. بلژیک می

توانست 23 لشکر بسیج کند در حالیکه از 98 لشکر آلمان تنها 62 لشکر واقعا عملیاتی

بودند و می توانستند پای کار برده شوند. فیلد مارشال براوخیچ شخصا به دیدار هیتلر رفت

تا او را از نقشه اش منصرف کند اما موفق نشد.

هیتلر گمان می کرد که در زمان مقتضی بلژیک بی طرفی خود را کنار گذاشته و به فرانسه

بپیوندند. از آن پس منطقه صنعتی آلمان در رور تحت فشار متفقین قرارمی گرفت و ماشین

نظامی هیتلر سقوط می کرد. او به فرماندهانش در یک شورای نظامی گفت:«اگر فرانسه و

بریتانیا از درون بلژیک و هلند به ناحیه رور بتازند، ما در بزرگترین خطر قرار خواهیم

گرفت و این می تواند به فلج شدن مقاومت آلمان بینجامد.»

بر اساس این محاسبات بود که هیتلر فرمان حمله به فرانسه را برای روز دوازدهم نوامبر

صادر کرد اما با بد شد وضعیت هوا تاریخ حمله به هفدهم نوامبر افتاد. اما وضع هوا در آن

روز باز هم بدتر شد و حمله به سال نو میلادی و بعدتر به روز 17 ژانویه افتاد.

اما شوخی مورد نظر ما در همین ایام افتاد. در روز دهم ژانویه یک سرگرد رابط نیروی

هوایی و لشکر چترباز ،درحالیکه تمام نقشه های عملیات جبهه غرب را با خود داشت، در

یک پرواز ناچار به فرود اجباری در خاک بلژیک شد. بخش مهمی از مدارک او به دست

بلژیکی ها افتاد و آنها طرح های جنگی آلمان را به فرانسه و بریتانیا رد کردند.

فرماندهان عالی رتبه آلمان دستپاچه شدند اما هیتلر خونسردی خود را حفظ کرد و تصمیم

گرفت که آن طرح را به کلی کناربگذارد و یک نقشه دیگر برای حمله به فرانسه تهیه شود.

این همان یوترنی است که تاریخ آلمان، فرانسه، اروپا و تمام جهان را عوض کرد.

تهاجم آلمان تا چهار ماه دیگر عقب افتاد اما این عقب افتادگی سبب نشد تا متفقین آمادگی

بیشتری به دست آوردند بلکه برای آنها تنها بدبختی و نکبت به همراه آورد. نقشه جدید ،که

جایگزین طرح لورفته قبلی شده بود، تعادل متفقین را کاملا به هم ریخت، سبب فروپاشی

سراسری ارتش فرانسه شد و بریتانیا را از خاک اروپا فراری داد. حقیقت آن است که

فرانسه و انگلیس مدارک به دست آمده را جدی نگرفتند. آنها فکر می کردند که این یک

عملیات فریب برای گول زدن متفقین است و فکر نکردند که شاید این نقشه همان طرح

اصلی آلمانها باشد. با توجه به اینکه آنها باید می فهمیدند که هیتلر پس از این رویداد نقشه

هایش را عوض خواهد کرد آنها هیچ گام احتیاط آمیزی برنداشتند. نقشه های دفاعی متفقین

هیچ تغییری نکردند تا زمانی که صاعقه به سربازانشان اصابت کرد.

طرح اصلی و اولیه هیتلر توسط ستاد کل ورماخت و زیر نظر فیلدمارشال هالدر تهیه شده

بود. این طرح ،همانگونه که گفته شد، شباهت زیادی با طرح حمله آلمان در جنگ جهانی

اول داشت. قرار بود که حمله اصلی ورماخت توسط گروه ارتش ب ،به فرماندهی فون

بوک، از درون بلژیک انجام شود. گروه ارتش الف به فرماندهی روندشتت در جبهه

مرکزی و مقابل جنگل آردن نقشی فرعی داشت . او باید تا رودخانه موز پیشروی می کرد

و حناج چپ ارتشهای بوک را حفاظت می کرد. گروه ارتش پ به فرماندهی لب در جناح

چپ جبهه آلمان در برابر خط ماژینو قرار می گرفت. از شمال به جنوب بوک ارتشهای

هیجدهم، ششم وچهارم، روندشتت ارتشهای دوازدهم و شانزدهم و لب ارتشهای یکم وهفتم

را در اختیار داشتند. تمام زرهی آلمان به بوک واگذار شده بود تا برای انجام ضربه اش

بکارگرفته شود.

فون مانشتای

در وقفه ای که در ژانویه ،به علت بدی هوا، روی داد یک سپاه زرهی به روندشتت واگذار

شد و قرار شد تا او از رود موز عبور کند و به جناح چپ گروه ارتش بوک بپیونند اما این

صرفا یک تعدیل بود نه تغییری اساسی.

اما اگر تهاجم آلمان با همین طرح صورت می گرفت چه روی می داد؟ فون بوک باید به

مجهزترین واحدهای ارتش فرانسه و انگلیس حمله می کرد و حتی اگر این واحدها شکست

می خوردند به خطوط دفاعی شان در فرانسه عقب می نشستند و بن بست جنگهای خندقی

جنگ جهانی اول دوباره تکرار می شد. این طرح نقاط ضعف دیگری هم داشت. لشکرهای

زرهی آلمان باید از درون بلژیک می گذشتند که کشوری پر از کانال و رودخانه بود و

منفجر کردن هر پلی توسط متفقین در حال عقب نشینی می توانست ساعتها پیشروی آلمان

را به تأخیر بیاندازد در حالیکه سرعت در طرح حمله آلمان نقشی اساسی داشت. از سوی

دیگر آلمان با ارتش بریتانیا روبرو می شد که از نظر فرماندهان آلمانی دشمنی سرسخت

تر از فرانسوی ها بودند.

اما طرح دومی که تهیه شد نقشه ای به کلی متفاوت بود. این طرح توسط ژنرال فون

مانشتاین ،رییس ستاد روندشتت، برنامه ریزی شده بود. طرح مانشتاین کاملا جسورانه و

دور از ذهن بود. او عقیده داشت که متفقین انتظار یک حمله بزرگ از درون جنگل آردن را

ندارند و اگر آلمان زرهی خود را در این محور متمرکز کند با مقاومتی اندک روبرو خواهد

شد. پس از عبور از جنگل آردن و رودموز دشت هموار شمال فرانسه در اختیار زرهی آلمان قرار می گرفت که زمینی مناسب برای مانورهای زرهی به شمار می رفت.

مانشتاین طرح خود را با گودریان ،نابغه تاکتیکی و بنیان گذار زرهی در ورماخت، در

میان گذاشت و نظر او را پرسید. گودریان امکان حمله زرهی از درون جنگل آردن را تأیید

کرد و هر دو فون روندشتت را نسبت به عملیاتی بودن این طرح توجیه کردند. اما ستاد کل

ارتش ،که توسط ژنرالهایی سنتی گرا رهبری می شد، هجوم زرهی از میان آردن را

غیرممکن می دانست و جالب اینکه ستاد کل ارتش فرانسه و انگلیس هم همین نظر را

داشتند. در نهایت، طرح مانشتاین از سوی ستاد کل رد شد. یک ماه پس از اینکه هیلتر

طرح حمله اش به فرانسه را به تعویق انداخت مانشتاین فرصت یافت تا طرحش را شخصا

برای هیتلر تشریح کند. هیتلرعاشق طرح جسورانه ژنرال جوانش شد و به ستاد کل دستور

داده شد تا طرح حمله خود را با طرح مانشتاین جایگزین کنند.

دو هفتم فوریه یک مانور نظامی با شرکت گودریان تحت نظر هالدر انجام شد. هالدر اعتقاد

داشت که پس از تهاجم به آردن پیکان حمله زرهی گودریان باید پس از رسیدن به رود موز

متوقف شود. مانور دیگری در قرارگاه ژنرال فون لیست در روز ششم مارس انجام شد و

بازهم مرز پیشروی تا روز موز معین شد. در نهایت، در جلسه ای با حضور هیتلر در

روز پانزدهم مارس هیتلر نظر گودریان را در انجام یک رخنه عمیق در پشت خطوط

فرانسوی ها تا خود کانال مانش تأیید کرد.

اما برنامه ریزی اشتباه فرانسوی ها هم به کمک حمله گودریان آمد. آنها جناح چپ خود را

در خاک بلژیک کاملا جلو برده بودند و زمانی که نیروهای زرهی متحرک گودریان از

آردن رد شدند و جبهه فرانسه را شکافتند جناح چپ ارتش فرانسه کاملا به دام افتاد. با

محاصره ارتشهای یکم، هفتم و نهم فرانسه و لشکرهای اعزامی از انگلیس بهترین

واحدهای متفقین به دام افتادند و ستاد کل فرانسه تقریبا کنترل تمام واحدهای متحرک خود را

از دست داد. حمله مستقیم گروه ارتش بوک متفقین را از خطوط دفاعی شان بیرون کشید و

جناح راست و عقبه آنها را برای تهاجم فون روندشتت بدون دفاع گذاشت.

اما آیا سقوط هواپیمای آن سرگرد اتفاقی بود یا کوششی آگاهانه از طرف مخالفان هیتلر

برای دادن اخطار به متفقین؟ شاید هیچ وقت نفهمیم که دست سرنوشت چطور سبب سقوط

آن هواپیما در خاک بلژیک شد اما همین سقوط بود که سرنوشت تاریخ را به یکباره عوض

کرد.